بررسی تأثیر تنش کم‌آبی بر صفات کمی و کیفی میوه برخی از توده های خربزه‌ ایرانی

به منظور بررسی اثر تنش کم­آبی بر صفات کمی و کیفی میوه توده خربزه ایرانی، آزمایشی­ به صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار، در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان، در سال 1393 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح آبیاری (33، 66 و 100 درصد نیاز آبی گیاه) و ۱۱ توده خربزه شامل ‘خاتونی’، ‘کالی’، ‘اورشنگ’، ‘موری’، ‘موزی’، ‘زردتبریز’، ‘شیرازی’، ‘شیاردار’، ‘ازمیر’، ‘ایوانکی’ و ‘سوسکی سبز’ بود. نتایج نشان داد که تیمارهای آبیاری بر سفتی بافت میوه، طول و عرض میوه، ضخامت پوست میوه، pH، مواد جامد محلول، وزن متوسط میوه و عملکرد تأثیر معنی­داری داشت. تنش کم­آبی باعث افزایش مواد جامد محلول و کاهش سفتی بافت میوه گردید. کمترین عملکرد (۱۳۷۶۱ کیلوگرم در هکتار)، وزن متوسط میوه (۷/۱۳۶۳ گرم)، عرض میوه (۹۷/۱۲ سانتی‌متر)، بیشترین ضخامت پوست (۶۳/۴ میلی‌متر) و  pH (۲۸/6) در تنش شدید (33 درصد) حاصل شد. از نظر صفات مورد مطالعه در بین توده­های خربزه تفات معنی­داری وجود داشت. بیشترین طول میوه (6/31 سانتی­متر) در توده ‘خاتونی’، سفتی بافت میوه (9/2 کیلوگرم بر سانتی­مترمربع) در توده ‘زرد تبریز’، عملکرد (۴۹۶۹۸ کیلوگرم در هکتار) و وزن متوسط میوه (۳۲۲۳ گرم) در توده ‘ایوانکی’ در شرایط آبیاری 100 درصد نیاز آبی گیاه و بیشترین مواد جامد محلول (16 درصد) در توده ‘شیرازی’ در سطح آبیاری 33 درصد نیاز آبی مشاهده شد. با توجه به نتایج، توده ‘ایوانکی’ و ‘موزی’ به ترتیب با بیشترین (۲۷/۷۲ درصد) و کمترین (۴/۴۳ درصد) میزان کاهش عملکرد در آبیاری ۳۳ درصد نسبت به آبیاری معمولی به ترتیب حساس‌ترین و متحمل‌ترین توده از لحاظ این صفت به تنش کم‌آبی می‌باشند.